Dakar 40 Yaşında

Dünyanın en zorlu rallisi Dakar, bu sene 40. defa start alıyor. Gelin beraber kısaca Dakar Rallisinin tarihine beraber bakalım.

Rivayete göre Paris’te bir bistroda ‘’Buradan Dakar’a kadar gidiyor muyuz?’’ diye başlayan macera 1979’da yarı sportif, yarı turistik adeta macera turizmi diyebileceğimiz bir şekilde başladı. . İlk düzenlendiği sene daha çok arkadaş, eş dost arası toplu seyahat gibi bir havası vardı.

İlk iki sene motosiklet kategorisinde zafer efsane XT 500 ile Cyril NEVEU kazanmıştı. İlerleyen senelerde fabrikalar bu organizasyonu ciddiye alıp, ona göre hazırlıklarını yaparak katılmaya başladılar. BMW fabrikası, günümüzün R 1200 GS modeline tekabül eden boxer motorlu çift silindirli R 100 GS ile Dakar’a katılmaya başladı. Fransız pilot Hubert Auriol ve Belçikalı pilot Gaston Rahier ile ikişerden toplam 4 Dakar zaferi kazandı. Eski 1975, 1976, 1977 Dünya Motokros Şampiyonu olan Gaston Rahier’in en bilinen özelliği 1m 64cm boyunda olup 95cm sele yüksekliğine sahip BMW ile yarışıyor olmasıydı. Motosiklet durduğunda ancak bir ayağının ancak ucu yere dokunabiliyordu.

BMW fabrikasının bu kadar sene bu ralliyi kazanmasına bir dur demek isteyen Honda, efsane Africa Twin modeli ile 1986 Dakar Rallisinin startına geldi. Africa Twin, tamamen çöl yarışları için sıfırdan tasarlanmış ilk motosiklet olma özelliğine sahip. Çift silindir V motor bloğu ile dönemine göre hantal kalmaya başlayan BMW R 100 GS modellerini geride bırakarak 1986 yılında zafer Honda’nın yeni modeli NXR 750 V oldu. Tabi ki bu zaferde tecrübeli Dakar pilotu Cyril Neveu’nün de önemli rolü vardı. 1987 yılında da Cyril rakiplerini geride bırakıp Dakar’ı kazandı. 1988 ve 1989 yıllarında tekrar Africa Twin bu ralliyi kazanıp isminin hakkını verdi.

Almanlar ve Japonlar arasında geçen bu mücadeleye İtalyanlar da Cagiva markasının Elephant 900 modeli ile dahil oldu. 1988 yılı Dakar’ı kazanmış olan İtalyan Edi Orioli 1990 yılında, italyan üretimi Elephant 900 ile kupayı ülkesine götürdü.

Yamaha, bu ralliyi ilk sene kazanmış olan marka olarak, çöl yarışları için yepyeni bir yarış motosikleti tasarladı ve adını yine bir çölün ismi olan Ténéré koydu. Yamaha fabrika takımı, 1991 yılında bu motosiklet ile start aldı ve 1991, 1992, 1993, 1995, 1996, 1997, 1998 yıllarında Dakar’ı birincilikle bitirdi. Gelmiş geçmiş en iyi Dakar pilotu, 6 defa motosiklet zaferi, 7 defa otomobil ile bu olan Stéphan PETERHANSEL, Super Ténéré modelini ölümsüzleştirdi.

1979-Cyril Neveu-YAMAHA-XT500

1986-Gaston Rahier-BMW R100GS

1988-HONDA NXR 750 Africa Twin

1990-Edi Orioli-CAGIVA-Elefant 900

1998-Stephan Peterhansel-YAMAHA YZE850T Super Tenere

1999-Richard Sainct-BMW-F 650RR

1999’da Fransız Richard Sainct ile BMW takımı yıllar süren aranın ardından yeniden startta yerini aldı. 1999 ve 2000 yıllarında Dakar’ı kazanan BMW fabrika takımı, 2001 yılında Atlas Rallisinde kaza sonucu John Deacon’ın hayatını kaybetmesi sonrası bir daha rallilere katılmama kararı aldı.

2001 yılında Avusturyalı üretici KTM’in uzun süren çabalarını taçlandıran efsane pilot 57 doğumlu Fabrizio Meoni Dakar’ı kazandı. 1992’den beri KTM, Dakar gibi uzun bir yarışı mekanik olarak sorunsuz olarak bitirecek bir motosiklet üzerinde çalışıyorlardı. Sahip oldukları LC4 640R çift silindirli Yamahalar ile başa çıkabilecek kuvvette değildi. Çift silindirli motosikletler ve BMW rallilerden çekildikten sonra meydan Avusturyalı markaya kaldı. 600 ve üzeri çöl yarışları için yarış motosikleti üreten tek firma olmanın avantajını senelerce kullandılar. LC4 660R modeli ile 5 defa çift silindirli LC8 950R ile bir defa, 690 Rally ile 3 defa Dakar Rallisi’ni kazandı.

2002 Fabrizio Meoni-KTM-LC8950 Rally

2003 Richard Sainct-KTM-LC4 660R

2007-Cyril Despres-KTM- 690Rally

2014-Helder Rodriguez-Honda-CRF450 Rally

2015-Marc COMA-KTM- 450Rally

Dakar Rallisi’nin tek markanın himayesi altında olması, diğer hiçbir motosiklet üreticisinin 600 ve üzerinde off-road yarış motosikleti üretmemesi artık kuralların değişmesi gerektiğine işaret etti ve 2010 yılından itibaren motosiklet kategorisine 450 cc kısıtlaması getirildi. Bununla beraber hali hazırda 450cc yarış motosikleti üreten 10 ayrı motosiklet üreticisi bulunmaktaydı. Yamaha, Honda, Sherco gibi köklü firmalar hemen fabrika takımlarını kurmaya başladılar. Fakat çöl yarışları konusunda güncel teknolojiye en hakim olan KTM, 450 Rally modeliyle 2018 yılı da dahil olmak üzere 8 defa kazandı. Diğer üreticiler ancak ikinciliğe kadar yükselebildiler. Geçen sene 2. ve 3. sıra Honda’nın 4. sıra da Yamaha’nın oldu. Bu sene ise bir hayli kırıcı geçen Dakar’ın 40. yılında ilk 10 gün birinci sıra Yamaha ve Honda arasında el değiştirdi. Fakat geçirdikleri kaza sebebiyle finişi göremediler.

İlk düzenlendiği yıllarda çift silindirli büyük seyahat motosikletlerinin yarıştığı Dakar Rallisinde artık 450’lik endurodan bozma motosikletler yarışıyor. Bunların kullanım kolaylığı anlamında önemli avantajları ve dayanıklılık anlamında ciddi dezavantajları bulunmakta. Özellikle 2008 yılında terör tehdidi yüzünden iptal edildikten sonra, rota Güney Amerika’ya taşındı ve Amerika kıtasının zenginlerinin büyük talebiyle Dakar Rallisi başka bir boyutta düzenlemeye başladı. Günümüzde Dakar Rallisi sporif kimliğinden öte ticari kaygılara göre tasarlanan bir organizasyon halini aldı. Ekonomik gücü olanın başarılı olduğu, olmayanın eziyet çekip telef olduğu bu anlayış her ne kadar kabul görmese de Dünya’nın en zorlu ve büyük ralli organizasyonu. Ülkemizden en çok bu ralliye katılıp bitiren Kemal Merkit’in 2003 yılında aldığı derece 21. sıra hala geliştirilemedi.

Dakar 2018 Winner Mattias WALKNER

2018-Yamaha Dakar team