17 Altın Kural

Yazar: Motoron

Sürüşünüzü geliştirmek istiyor musunuz? Altın kuralları hatırlasanız iyi olur

Motosiklet sürmek, yüksek bir kabiliyet seviyesi gerektiren, karmaşık bir iştir. Bu işi iyi öğrenmek zordur; daha iyi bir sürücü olmanın hızlı yöntemleri varsa da tüm hızlı yöntemlerde olduğu gibi, sorun, bir şeyler kaçırma riskinizin olmasıdır. Peki, gerekli yeteneklerin tamamına sahip olduğunuzu nasıl bileceksiniz?

Ah; “ben yıllardır motosiklet kullanıyorum, bilirim bu işleri” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Muhtemelen bilirsiniz. Fakat ileri seviye eğitmenlerinin zaman zaman gözlemledikleri, iyi sürücülerin, zorlu bir tekniği uygulamayı başaramadıkları için değil, aslında basit bir sorun sebebiyle iyi süremedikleri oluyor. Aslında bildikleri, ama daha gelişmiş yeteneklere sahip olmaya çalışırken görmezden geldikleri konular oluyor bunlar. Görünen o ki bazen deneyimli sürücüler temel konular hakkında, bunları yeni öğrenmiş olan yeni sürücülerden daha dikkatsiz olabiliyorlar.

Çevremizdeki en deneyimli eğitmenlere, altın kuralları, yani iyi bir sürüşü garantileyen temel prensipleri sorduk. Sonuç, her sürücü için paha biçilmez bir kontrol listesi oldu. Altı aydır, altı yıldır ya da altmış yıldır bile motosiklet sürüyor olsanız, bu liste kendinizi kontrol etmek için çok faydalı olacak. Eğer bu kuralları uyguluyorsanız, yüksek bir standartla motosiklet kullanıyorsunuz demektir. Aksi halde, hangi konuda kendinizi geliştirmeniz gerektiğini zaten anlayacaksınız.

1 MOTOSİKLET KULLANMAYA UYGUN FİZİKSEL KONDİSYONA SAHİP OLDUĞUNUZDAN EMİN OLUN

Dün gece birkaç bira mı içtiniz? Biraz hasta mısınız? Uykusuz musunuz? Hastalık, yorgunluk ya da resmi alkol sınırının üzerinde olmak gibi fiziksel etkenler reaksiyon sürenizi yavaşlatabilir, kontrolleri tam olarak yönetmemenize sebep olabilir ve kararlarınızı etkileyebilir. Birinci seviye hipotermi (aşırı düşük vücut ısısı) sizi saldırganlaştırırken aynı zamanda kontrolünüzü sınırlar; sıcak günlerde su kaybettiğinizde ise konsantre olma ve karar verme kabiliyetinizi düşürür. Her durum için doğru malzemeyi kullanın; çok büyük fark yaratacaktır.

2 MOTOSİKLETİNİZİ KONTROL EDİN

Herhangi bir yere gitmeden önce, motosikletinizin yola hazır olduğundan emin olun (özellikle de son kullandığınızdan beri biraz zaman geçtiyse). Lastik basıncınızın üretici tarafından önerilen seviyede olduğunu kontrol edin. Lastiğinizde yeterli desen derinliği olduğundan emin olun; lastiğin tamamında, tek bir hat boyunca lastiğin genişliğinin en az 3 çeyreği boyunca devam eden en az 1 mm derinliğinde desen bulunmalı. Zincirin doğru ayarlanmış ve yağlanmış olduğundan emin olun. Fren balatalarını, farları, kornayı ve motor stop düğmesini kontrol edin. Hasar, sıvı akıntıları olup olmadığını kontrol edin ve yeteri miktarda yağınız ve benzininiz olduğundan emin olun.

3 HAVANIZDA OLDUNUĞUNUZDAN EMİN OLUN

Sakin ve sürüşe konsantre olduğunuzda, iyi motosiklet kullanırsınız. Eğer aklınız başka yerdeyse, ev veya iş yerindeki sorunlarla meşgulse, yola tüm dikkatinizi veremezsiniz; bu durumda kolaylıkla hata yapabilirsiniz. Bir tartışmadan sonra motosiklete binmek ise çok daha kötüdür; çünkü bu durum, tehlikeli riskler alma ihtimalinizi arttıracaktır. Daha da önemlisi diğer sürücülerin yarattığı gerginliklerden uzak durmaktır. Eğer diğer sürücü aptalca bir hata yaparsa, önemsemeyin, kişisel almayın ve asla tahrik olmayın. Kaskınızın içinde söyleyebileceğiniz en kötü üç kelime: “Şimdi görürsün sen…”

4 GEVŞEK KALIN

Dirsekleriniz gevşek, sırtınız rahat olacak şekilde, gidonu hafifçe tutun. En iyisi öne hafifçe eğilmektir; ama ağırlığınızı elciklere vermeyin. Eğer motosiklete tutunmanız gerekiyorsa, depoyu tutmak için dizlerinizi kullanın. Ağırlığı gidondan almak, motosikletin daha rahat yön değiştirmesine yardımcı olur ve en önemlisi, hataları kendiliğinden daha iyi düzeltmesini sağlar. Dik ve gergin oturursanız, kollarınız kaskatı kilitli olursa motosikleti sürüyor olmazsınız, onunla savaş halinde olursunuz. Derin ve yavaş nefes alıp verin ve vücudunuzu mümkün olduğunca gevşek tutun.

5 AKICI OLUN

Özellikle de gaz ve frenler konusunda. Deneyimli sürücülerin en sık karşılaştığı sorunlardan biri daha hızlı gitmeye çalışırken gaz kolunu yumuşakça idare etmedeki başarısızlıklarıdır. Dağınık ve yavaş sürenler, gazı daha erken ve sert açmaya çalışırlar. Temponuzu arttırdığınızda bile akıcı olun. Benzer şekilde, frenlerin düzensiz ve eşit olmayan kullanımı da frenleri verimsizleştirir. İyi sürüş, akıcı, zahmetsiz ve akıl almaz derecede verimli olandır; fakat ancak sıkı bir çalışmanın, pratiğin ve konsantrasyonun sonucunda gelir.

6 GİTMEK İSTEDİĞİNİZ YERE BAKIN

Son bulmak istemediğiniz yere değil. Bir viraja yaklaşırken, iyi bir bakış açısına sahip olabilmek için başınızı virajın içine doğru çevirin. Özellikle de bir virajın biraz fazla hızlı yaklaştığını düşünüyorsanız, o zaman yolun kenarındaki ağaca gözlerinizi dikmeyin; yoksa direkt o ağaca gidersiniz. Köşenin hemen ardındaki asfalt parçasına bakın ki oraya gidesiniz.

7 ÖNÜNÜZE VE ETRAFINIZA BAKIN

Mümkün olduğunca ileri bakmanız önemli; ama motosikletle o uzak mesafe arasındaki bölümü de göz ardı etmeden. Çukurlar, çamur, mazot, taş, hayvan ölüleri, ya da başınıza dert açabilecek herhangi bir madde var mı diye yol yüzeyini kontrol edin. Yan yollara yaklaşırken, önünüze atlayacak hiçbir vasıta veya insan olmadığından emin olun. Aynalarınıza düzenli olarak bakın ve gerektiğinde yol verin.

8 DURABİLECEĞİNİZDEN EMİN OLUN

En temel kurallardan biri: Her zaman kontrollü, görebildiğiniz mesafe içinde ve kendi şeridinizde durabilmenizdir. Bu kural, deneyimli sürücüler tempoyu arttırdığında sıklıkla unuttukları temel kurallardan biridir. Özellikle de biraz daha çabuk ilerlemek istediğinizde, kendinize, mecbur kalsanız durup duramayacağınızı sorun. Böyle bir dertten milyonlarca defa kurtulabilirsiniz, ama bir defa işler yanlış giderse, sonuç trajediye dönüşebilir.

9 MOTOSİKLETİNİZİ TANIYIN

Motosikletin, kontrollere nasıl tepki verdiğini anlayın ve yeni bir makineye veya uzun süredir kullanmadığınız motosikletinize alışmak için kendinize biraz zaman tanıyın. Güç, frenler ve yol tutuşla ilgili hissiyatınızı adım adım geliştirin; motosiklete atlayıp birden bire %100’ü denemeyin. Düzenli olarak sürseniz bile, her zaman, hızınızı arttırmadan önce, lastikleri ısıtmak ve motosikleti hissetmek için kendinize birkaç kilometre tanıyın. Düzenli olarak sert frenaj alıştırması yapmak faydalıdır. Böylece ani frenle durmanız gerektiğinde, bunu gerçekten iyi bir şekilde başarabilirsiniz.

10 KENDİNİZE ALAN YARATIN

Motosiklette alan demek, zaman demektir: plan yapmak, karar vermek, gerektiğinde durmak için daha fazla zaman. Önünüzdeki ve arkanızdaki alanla motosiklet etrafında bir balon yaratmak sizi güvende tutar ve her şeyi kolaylaştırır. Her virajı okumak, her sollamayı planlamak kolaylaşır. Diğer araçların arkasından, onlara çok yakın sürmediğinizden emin olun. Motosikletin hızlanma kabiliyeti, güvenle geride kalabileceğiniz anlamına gelir; ama arayı kapatırsanız, beklenmedik şekilde dururlarsa, fren yapacak kadar zamanınız olmayabilir. Eğer fazla yakın olursanız, motosikletle tampon arasındaki mesafeye odaklanmanız gerekir, güvenle sollayacak bir mesafe oluşup oluşmadığına değil.

VİRAJ İÇİN İPUÇLARI

1. Gevşeyin. Gergin olursanız, kilitlenmiş kollarla, dik ve düz bir sırtla oturursanız, motosikletin işini yapmasını zorlaştırırsınız.

2. Gitmek istediğiniz yere bakın. Başınızı çevirin, omzunuzu viraja doğru daldırın ve çeneniz viraj çıkışını gösterecek şekilde boynunuzu kaldırın.

3. İç gidonu itin. Fazla güç harcamanız gerekmiyor; fakat gidon üzerindeki baskıyı yavaşça artırmak motosikleti döndürmenize yeterli olacaktır.

4. Ayaklıklara bastırın. Off-road’da çok önemlidir; ama yolda da yardımı olur. İç ayaklığa bastırmak, motosikletin dönmesine yardımcı olur. Diğer yandan, erken dönmekten endişe ediyorsanız, dış ayaklığa uygulayacağınız baskı dönmeye karar verene kadar dışarıda, geniş bir pozisyonda kalmanızı sağlayacaktır.

11 YOLU DAHA FAZLA KULLANIN

İleri seviye sürüşün geleneksel kuralı: ilerideki yolu daha iyi görebilmek ve virajları daha iyi çizgilerle dönebilmek için kendi şeridinde sağa sola hareket etmek.

• Kendi şeridinizin orta hattıyla, beyaz çizgi arasında baskın bir konum seçin; fakat esnek olun ve karşıdan gelen araçlar olursa biraz sağa kayın.

• Bir virajı gördüğünüz anda, o viraj için doğru pozisyonu alın. Konumunuzu ne kadar erken ayarlarsanız, virajı değerlendirmek, hızınıza ve pozisyonunuza ince ayar yapmak için o kadar çok zamanınız olur. Sol virajlar için bu konum, şeridin güvenle ve rahatça gidebildiğiniz kadar sağıdır.

• Nereye gittiğini görene kadar viraja dalmayın; gerekirse daha çok yavaşlamak ve daha geç dönmek, viraja gereğinden fazla hızlı girmekten iyidir.

• Fazla hızlı girerseniz, muhtemelen çıkışta fazla açılırsınız.

• Gaz kolunu akıcı şekilde kullanırsanız, onu virajın orta noktasından itibaren nazikçe açmaya başlayabilirsiniz. Ancak motosikleti yolun dış kenarına doğru itecektir. İki virajı arka arkaya almanız gerektiğinde fazla gaz kullanmamalısınız.

• Sağ virajları da aynı şekilde değerlendirebilirsiniz: konumunuzu erken alın, ideal olarak beyaz çizgiye yakın durun (karşıdan gelen araçlar varsa fazla yaklaşmayın). Kendinize, hızınızı ayarlamak için mümkün olduğunca fazla zaman tanıyın.

• Viraj çıkışını gördüğünüzde dönüşe başlayın. Burada da yavaş girip, hızlı çıkmak, viraja aşırı hızla dalmaktan iyidir.

• Sağ virajların çıkışında dışa savrulmak özellikle çok tehlikelidir; çünkü sizi karşıdan gelen araçların kucağına atar.

• Viraj bir düzlüğe açılıyorsa daha fazla gaz kullanılabilir; böylece motosiklet ağır ağır yol üzerindeki normal, baskın konumuna gelirken, hızınızı da artırmış olursunuz.

12 GÜVENLİ KONUMLARDA KALIN

Yolun daha geniş bir yüzeyini kullanma kuralının (bkz 11) diğer yüzü aslında daha da önemlidir: başka bir konuma ne zaman geçmeyeceğinizi bilmek. Motosikleti asla güvenli olduğunu göremediğiniz bir konuma götürmeyin; o noktaya gitmenin, size, güvende olduğunuzu bilmek için gerekli görüş açısını vereceğini düşünseniz bile. Vermeyebilir; o noktada sadece tam da üzerinize gelen bir kamyon görme ihtimaliniz de var. En önemli derdiniz, güvenli konumda kalmak olmalıdır. Eğer tereddütünüz varsa, biraz yavaşlamalı ve düşük görüş seviyesiyle yetinmelisiniz. Diğer bir deyişle, “taşa yazılmış” kurallara takılmayın; her durumu kendi içinde değerlendirin, esnek olun ve güvende kalın.

13 MOTOSİKLETE KENDİNİZ İÇİN BİNİN

Motosikletinizin ve lastiklerinizin nasıl davrandığını bilen tek kişi sizsiniz. Yolda sizin görüşünüze sahip tek kişi de sizsiniz. Yani, sürüşünüz hakkında bilgi sahibi olarak karar verebilecek tek kişi siz olabilirsiniz. Her zaman kendi temponuzla sürün ve daha hızlı sürücüleri yakalamak için üzerinizde baskı hissetmeyin; daha hızlı motosikletleri, daha iyi yol tutan lastikleri, yıllar boyu kazandıkları yarış tecrübeleri olabilir ya da ölüme susamış olabilirler… bilemezsiniz. Sırf önünüzdeki kişinin bir sollamayı başarabiliyor, ya da bir virajı belirli bir hızda dönebiliyor olması, sizin de bunu yapabileceğiniz, ya da yapmanız gerektiği anlamına gelmez. Kendi risklerinizi değerlendirin ve kendinizi güvende tutacak şekilde sürün.

14 MOTOSİKLETİ ASLA AKLINIZIN DAHA ÖNCE BULUNMADIĞI BİR NOKTAYA GÖTÜRMEYİN

İleri bakmak önemlidir; ama edindiğiniz bilgiyi verimli şekilde kullanmak zorundasınız. Bu şekilde, gideceğiniz yeri planlayarak güvenli noktalarda kalabilirsiniz. Eğer şeridinizin sağ tarafının rögar kapaklarıyla dolu olduğunu görüyorsanız, sol viraja hazırlanmak için oraya gidemezsiniz. Eğer karşı yönden gelen araçlar varsa, sağ viraja hazırlanmak için orta çizgide kalamazsınız. Bir kamyonu solladıktan sonra, tekrar kendi şeridinize geçeceğiniz noktayı göremiyorsanız, sollamaya başlamak güvenli değildir. Kendinizi güvende tutmak için plan yapmak şarttır.

BAŞARILI SOLLAMA

1. Geçmeyi hedeflediğiniz aracın arkasında geniş bir mesafe bırakın ve motosikleti düşük, güç alabileceğiniz bir viteste tutarak sabit bir hızla takip edin. Orta çizgiyi aşmanın güvenli olduğunu gördüğünüzde dışarı çıkın, sollamanın güvenli olduğundan emin olun ve seri şekilde aracı geçin. Kendi şeridinizdeyken hızlanmaya başlamayın. Eğer sollamadan vazgeçmek zorunda kalırsanız, hedef araca arkadan hızla yaklaşırken fren yapmak için alanınız kalmayacaktır.

2. Kendi şeridinize döneceğiniz noktayı göremiyor musunuz? O zaman sollamaktan vazgeçin. Kendi şeridinize geri dönün; bir sonraki sollama imkanını beklerken, hedef aracın arkasına yapışmayın.

3. Trafikte boşluklar oluştuğunda karşıdan gelen araçların hızını doğru kestirdiğinizden emin olun. Belki, bir dere taşından diğerine atlar gibi bir boşluktan diğerine geçerek ilerleme kaydedebilirsiniz. Bu tür sollamaları planlarken sollamadan sonra yavaşlamak için gerekli alanı da aklınızda bulundurun. Bir kamyonu sollayıp, diğerinin dibine girmenin bir faydası olmaz.

15 KENDİNİ BEĞENMİŞLİK YAPMAYIN

Kendinize güvenin ama yetenekleriniz konusunda da dürüst olun. Eğer kendinizi geliştirmek istiyorsanız, düzgün bir eğitmen eşliğinde çalışın. Eğer sürüş seviyenizden memnunsanız, standartlarınızı yüksek tuttuğunuzdan emin olun. Motosikletinizi her kullandığınızda konsantrasyon seviyenizi yüksek tutun ve her zaman bir şeyler öğrenmeye hazır olun. Tüm zayıf noktalarınızı belirleyin ve bunları geliştirmek için uğraşın. Örneğin her yağmur yağdığında arabanızı kullanıyorsanız, ıslak havalardaki sürüş kabiliyetinizi geliştiremezsiniz.

16 BİR B PLANINIZ OLSUN

Yoldaki diğer araçların ne yapacağını anlamaya çalışın ve olabilecek en kötü hareketi yapmalarına hazır olun. Diğer bir deyişle, sizi gördüklerini var saymayın. Aşırı şüpheci olmanıza gerek yok, ama gerçekten dikkatli olun. Eğer bir köpeğin yola fırlaması ya da bir aracın aniden yola çıkması gibi potansiyel bir tehlike sezdiyseniz, seçeneklerinizi hemen değerlendirin. Böylece en kötüsü olduğunda, kendinizi kurtarmak için elinizden geleni ardınıza koymadan kurtulursunuz.

17 KEYİF ALIN

Eğlenmiyorsanız motosiklet kullanmanın anlamı yoktur. O yüzden eğlenmeye bakın. Sadece heyecan yaşamış olmak için anlamsız hızlara çıkmayın veya risk almayın: bu yolun sonu deliliktir (ya da acil servis). Eğer artık keyif almıyorsanız, kendinize neden diye sorun. Farklı bir motosiklete mi ihtiyacınız var; başınıza daha iyi oturan bir kaska mı; yoksa sadece yeni yollar mı keşfetmeniz gerekiyor? Motosikletinizden keyif almanın farklı yöntemlerini arayın; o zaman yoldan keyif almaya başlarsınız.

SON SÖZ: ESNEKLİK

Tüm bu kuralların temelinde, her durumu kendi içinde değerlendirme kuralı yatıyor. Bu kurallar harika bir rehber oluşturuyor; fakat çok katı şekilde uygulanırlarsa, kullanıcıya dar gelebilirler. Bunların sırrı, temsil ettikleri prensipleri anlamakta ve bu prensipleri esnek şekilde uygulamakta yatıyor.