Yazar:
Bu yazı da sizlere yine Avustralya hükümetinin motosiklet sürücüleri için yapmış olduğu ‘Motosiklet kullanıcılarının davranış ve yönelimlerini etkileyen psikolojik ve sosyal faktörler’ adlı araştırma anketinden bahsetmek istiyorum. 2017 Nisan sayısında ki ‘Hiç İstemediğiniz Halde Limitlerinizi Zorladığınız Oldu mu’ başlıklı köşe yazısında da bahsettiğimiz gibi, anket motor sürücülerinin, duygu ve düşüncelerini birebir olarak değerlendirme imkânı veren açık uçlu sorulardan oluşuyor. Bu yazı da sizlerle paylaşmak istediğimiz anket sorusu ‘Güvenli Sürüşün Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?’ Gelin birlikte Avustralyalı motor sürücüleri bu soruya nasıl cevaplar vermiş ona bakalım, daha sonra da aslında psikolojiye ait bir terapi tekniğini de içeren bu sorunun neden önemli olduğunu ve size günlük hayatınızda nasıl yardımcı olabileceğinin üzerinden geçelim.
Avantajlar için verilen cevaplar:
Katılımcı: Her şeyi düzgün yapmanın verdiği bir başarı duygusu var. Mesela bir virajı hızlı almaktansa, onu kusursuzca almak size başarı duygusunu veriyor. Demek istediğim, yasal limitler içerisinde kaldığınız zaman motordan zevk alabilirsiniz. Örneğin, hız limitinin 60km/s olduğu bir yerde virajları hızlı bir şekilde almaktansa, yasal ve teknik açıdan kusursuzca almak asıl başarı ve keyif duygusunu vermektedir.
Katılımcı: Eğer motosikleti güvenli bir şekilde sürüyorsan kimseyi incitmeyeceğinden emin olabilirsin.
Katılımcı: Bana göre, en önemli etken çevrendeki seni seven insanlar. Sevdiklerime yük olmak benim için en büyük sorun. Açıkçası diyebilirim ki, her zaman limitlerimin %10 altında sürüyorum, güvenlik açısından. Arkadaşlarım çok tehlikeli hareketler yapıyorlar ancak ben bunu yapmıyorum. Çünkü bu konu da deneyimliyim. (Anket çalışmasında belirtilene göre bu cevabı veren katılımcı, aile üyelerinden bir tanesini motosiklet kazasında kaybetmiş. Deneyim derken de buna işaret ediyormuş.) Avantajlar için diğer cevaplar da incelendiğinde görüyoruz ki çoğu insan güvenli sürmenin avantajları olarak; ailelerine ve evlerine sağlıklı bir şekilde dönmek, yaralanmamak, başkalarını yaralamamak, ertesi gün yine motor sürebilmek, motorda kaza sonucu oluşan masraflardan kurtulmak, ehliyeti kaptırmamak gibi durumlardan bahsetmiş. Ayrıca bazıları güvenli sürüşün onların imajı için önemli olduğundan bahsetmiş hem profesyonel anlamda hem de sosyal anlam da. Dezavantajlar için verilen cevaplar:
Katılımcı: Motosikleti güvenli bir şekilde sürmek çok sıkıcı olurdu. Hiç heyecanı kalmazdı. Eğer tüm potansiyelimle kullanmayacaksam, araba kullanayım daha iyi.
Katılımcı: Güvenli sürüşü seçen sürücülere insanlar ezik ve cesaretsiz olarak bakıyor
Katılımcı: Çok yavaş gitmek (hız limiti bu bile olsa), bir motor sürücüsü için tehlikeli olabilir. Teknik olarak güvenli ve yasal olsa da, diğer sürücüler sabırsız olabilir ve motor sürücülerinin sürüşlerini etkileyebilir.
Çoğu motosiklet kullanıcısı, motosikletten keyif almanın püf noktasının limitleri zorlamak olduğunu düşünmekte ve bu nedenle güvenli sürüşün dezavantajı olarak sıkıcılığı vurgulamakta. Ancak motorcular aynı zamanda yasal limitler içersinde de insanların kendi limitlerini zorlayabileceğini belirtiyor. Bu soruyu sizler için seçmemin bir nedeni, bu soru tekniğinin aslında psikolojide kullanılan ‘Bilişsel-Davranışçı Terapinin’ de bir tekniği olması. Gündelik hayatınız da kullanabileceğiniz bir teknik olması dolayısıyla yararlı olabileceğini düşündüm. Sizi sıkan düşünce ve durumları bu teknikle çözebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken şey, böyle bir durum seçin ve kâğıdı ikiye ayrın, bir yanına bu durumun size sağladığı avantajları diğer yanınaysa bu durumun dezavantajlarını yazın. Daha sonra avantajları ve dezavantajları 100’lük ölçekte değerlendirin. Mesela avantajlar kısmına %80 dezavantajlar kısmınaysa %20 ağırlık verirseniz, bu durumun sizin lehinize olduğunu görebilir ve kararınızı ona göre verebilirsiniz. Bu teknik size kararsız olduğunuz durumlar karşısında daha çok farkındalık yaratacak ve sizi daha doğru kararları almaya yöneltecektir. Bu anket sorusuna baktığımız zaman, görüyoruz ki belki de çoğu insan sırf sıkıcı veya insanların gözünde ‘ezik veya cesaretsiz’ olarak etiketlenmemek için güvensiz bir sürüşü tercih ediyor. Ancak güvenli sürüşün avantajlarını sorguladığımız da (ailemize ve sevdiklerimize sağ salim dönebilmek, yaralanmamak, motor kazası sonucu oluşan masraflardan kurtulmak vb.) görüyoruz ki bize getirisi çok daha fazla.
Son olarak, belirttiğim üzere bu Avustralya hükümeti tarafından yapılmış bir çalışmadır. Eğer Türkiye de insanlar bu sorulara nasıl cevaplar veriyor ve düşünceleri ne yönde diye düşünmekteyseniz, derginin bu ay sizler için seçtiği bir soruyu Motoron Facebook sayfası üzerinden yapılacak bir anketle cevaplandırabilirsiniz. Sonraki köşe yazılarımızda sizlerden gelen cevaplara yazımız da yer verebilir ve seçilen soruya Avustralyalı motosiklet sürücülerinin nasıl cevaplar vermiş olduğunu karşılaştırabiliriz. Bu şekilde, birlikte verilen cevapların farklılıklarını ve benzerliklerini, bunların nelerden kaynaklanıyor olabileceğini tartışabiliriz.
Kaynakça: Watson, B., Tunnicliff, D., White, K., Schonfeld, C., & Wishart , D. (2007). Psychological and social factors influencing motorcycle rider intentions and behaviour. Australian Transport Safety Bureau.