Motoron
Farklı amaç ve ihtiyaçlar için tarih boyunca tek silindirden altı silindirlilere kadar pek çok motosiklet üretilmiştir. Silindir sayılarının yanında motorda nasıl konumlandırıldıkları da motorun karakterini ve sürücünün aldığı hissi etkileyen en önemli ikinci faktördür. Kısaca izah edelim.
En çok kullanılanlar bir, iki ve dört silindirli motorlardır.
Tek Silindir
Tek silindirli motorlar daha az yer kaplarlar ve daha hafif olurlar. Bu özellikleri sayesinde küçük hacimli motosikletlerde veya enduro, motokros, süpermoto gibi düşük ağırlığın önemli olduğu modellerde kullanılırlar. Genelde fazla titreşimli olurlar. Yapılarının karmaşık olmaması bakım ve üretim maliyetlerini düşürür.
İki Silindir
İki silindirli motorlar, dört silindirlilerden daha hafif ve düşük devirlerden itibaren torklu olduklarından dolayı pek çok model tarafından kullanılırlar. Ducati gibi iki silindirli modeller üzerinde uzmanlaşmış markalar olduğu gibi BMW gibi sıradışı bir yerleşim ile boksör motor üretenler de var. V2, L2, paralel iki, sıralı iki, boksör gibi çeşitleri vardır. Her yapının kendine göre avantajları ve dezavantajları vardır. Yarış motorlarından endurolara kadar geniş bir yelpazede hizmet verirler.
Dört Silindir
Sıralı dört silindir dendiğinde akla hemen yarış motorları gelir. Tüm motor yapıları arasında en yüksek devire çıkabilen ve en az titreşimli olanlar sıralı dört silindirli motorlardır. Yüksek devir sayıları sayesinde yüksek beygir güçlerine ulaşabilirler. Bu da onları performanslı motosikletler konusunda vazgeçilmez yapar. Ancak motor bloğunun genişliği ve yüksek devirlere dayanabilmesi için bol malzemeden imal ediliyor olması onları ağırlaştırıyor. Bu yüzden arazi ve ufak hacim motorlarda kullanılmaz. Sıralı dört, V4, boksör gibi çeşitleri mevcuttur. Genelde alt devir torkları çok iyi değildir ama üst devirlerde ciddi performanslar sunlarlar.
Diğer Silindir Sayıları
Bunun dışında az sayıda da olsa farklı örnekler de mevcuttur. Honda’nın Gold Wing modeli altı silindirli bir motordur. Öte yandan İngiliz Triumph firması sıralı üç silindirli motorlar konusunda uzmanken geçmişte MotoGP’de bazı takımlar 5 silindirli motorlarla yarışıyorlardı.
Silindir hacminin önemi nedir? Silindir hacminin büyük olması motorda nasıl bir fark hissetmemizi sağlar?
Silindir hacmini kolumuzdaki kas miktarı gibi düşünebiliriz. Ne kadar çok hacmimiz varsa o kadar güç üretebiliriz. Bunun sebebi ise, hava ve yakıtın silindirlerin içine püskürtülmesi ve bujinin yardımıyla ateşlenerek patlatılması. Silindirimizin hacmi ne kadar büyük olursa o kadar çok havayı ve yakıtı aynı anda bir araya getirebiliriz. Yani kolumuzdaki kasın miktarı ne kadar çoksa o kadar kuvvetli oluyoruz.
Tork ve beygir diye birbirinden farklı kavramlar var. Hangisi neyi etkiliyor ve farkları nedir?
Tork, kaslarınız sayesinde (motor hacmi) ne kadar kuvvetli olduğunuzu gösterir. Ne kadar ağır kaldırabileceğiniz veya ne kadar kuvvetli yumruk atabileceğinizi. Yani bir motorun ne kadar çekiş kuvveti olduğunun ifadesidir. Beygir ise o ağırlığı kaç kere ve ne kadar hızlı üst üste kaldırabileceğiniz, yumruğu ne kadar seri atabileceğinizle ilgili. Motosikletin ivmelenmesi beygir gücüne bağlı.
Silindir çapı ve strok diye iki kavram var.
Motorun hacmi diyelim ki 600 cc olduktan sonra bu ölçülerin farklı olması neyi değiştirir?
Evet silindirin çapı ve derinliği farklı ama aynı hacime sahip motorlar var. Ancak bu iki parametrenin değişmesi değişik motor karakterlerini de yanında getiriyor. Dar ama uzun hareket mesafeli silindirlerde sürtünme daha fazladır ve daha düşük sıkıştırma oranları vardır. Yüksek tork üretirler. Geniş silindirli ama kısa hareket mesafeli motorlar ise daha yüksek devirlere çıkabilirler ve daha fazla beygir gücüne sahip olurlar. Kabaca, performans motorlarının daha geniş ama kısa hareket mesafeli silindirlerinin olduğunu söyleyebiliriz.
Almak istediğim motoru seçerken neye bakmam lazım?
Silindir sayısı, torku, beygiri, çapı, stroku, silindirlerin şekli derken o kadar çok parametre var ki!
Aslında bir motosikletin karakterini ve tarzını gösteren parametreler bunlarla da sınırlı değil. İki teker arası mesafesi, oturuş pozisyonu, gidon mili açısı, gaz kolunun ve diğer kontrol mekanizmalarının verdiği his, vites oranları, sele yüksekliği, yerden yükseklik, titreşimler, ses, v.s…Tüm bunların ve daha fazlasının birleşimi ortaya sürdüğümüz motoru ve onun verdiği hissi çıkartıyor.
Ne istediğimizi anlamanın en iyi yolu farklı ortamlarda farklı motosikletleri kullanmak
Ne istediğimizi anlamanın en iyi yolu farklı ortamlarda farklı motosikletleri kullanarak ihtiyaç ve zevklerinize en uygun çözümü bulmak olacaktır. Kağıt üzerinde yazan değerlerle veya bir takım kalıp bilgilerle doğru motoru bulmak mümkün olmadığı gibi yanlış seçimlerde bulunmak da her zaman ihtimal dahilindedir.
Özetle, tork arttıkça yokuş yukarı ve iki kişi bile olsa veya düşük devirde bile sürüyor olsanız motor çeker götürür. Beygir gücü yüksek olunca ise gazı açtığınızda ileri fırlarsınız.
Hızlanmanız daha kısa sürer.
Yorumlar
Loading…