Motor Yağı Nasıl Çalışır?

Yazar: Ben Miller

DÜNYAYI HAREKETLİ TUTMAKLA KALMAYIP SAVAŞLARA
NEDEN OLUYOR. HAYRET VERİCİ! VE İŞTE TEKNİK
AYRINTILARINDAN ÖNCE, İÇİNDE NELER OLDUĞU

TEMEL BİLGİLER

Temelde, yağ sadece hidrojen ve karbon içeren hidrokarbon moleküllerinden oluşuyor. Yağ kutusunun üstündeki SAE10W-40’ın anlamı; SAE: Society of Automotive Engineers yani Otomotiv Mühendisleri Birliği, sınıflama sistemine göre de ‘W’ winter yani kış anlamına geliyor. Böylece W10, yağın kış viskozitesini belirtiyor (esasen akışkanlığını). 40 ise motorun çalışma sıcaklığındaki viskoziteyi belirtiyor. Yani numaralar aslında ısı derecelerini değil düşük ve yüksek sıcaklıklardaki viskoziteyi işaret ediyor. Örneğin 10W -25°C deki viskoziteye işaret ediyor. Aynı yerde görebileceğiniz API kısaltması da American Petroleum Institute yani Amerikan Petrol Enstitüsü’nü işaret ediyor. ARI-SA ise geriye dönük olarak 1930 standartlarını baz alıyor. Daha sonraki her standart için alfabeden sırasıyla harfler takip edildi. Şu anda geçerli olan son standartlar API-SM gösteriyor.

MİNERALE KARŞI SENTETİK

Tarafsızca bakıldığında aslında sentetik yağlar tamamen insan yapımı değil. Sentetik yapı bir çeşit hazır molekülden yapıldığı için daha saf. Mineral yapı ise damıtma süreci ile elde edildiğinden birkaç farklı molekül içeriyor. Çünkü işlem sırasında parçalanma birkaç ayrı kaynama sıcaklığında gerçekleştiriliyor. Her kopma iki ayrı sıcaklık arasında oluyor böylece iki sıcaklık arasında hafif ve ağır olmak üzere iki ayrı madde karışımı elde edilmiş oluyor. Sentetik tek molekülden oluştuğundan buna gerek yok. İçerik daha tutarlı.

ÇOK DERECELİYE KARŞI TEK DERECELİ

Tek dereceli yağlar sadece motorun çalışma sıcaklığındaki akışkanlığı karşılıyor. Soğukken değil. Çok dereceli yağlardan önce yaz ve kış için ayrı yağlar kullanmak durumundaydık. A 10W-40 çok dereceli yağlar, polimerler ile 10W temelli olarak kalınlaştırılır. Yağ ısınmaya başladığında polimerler çözülür ve yağın akışkanlığı böylece artar. Zamanla polimerler kopar ve yağ soğuk için bile kalınlaşır. Yarış yağlarında polimerlerden kaçınılır.

SIVI FİLM TABAKASI

Yağlar iki metal parça arasında sıvı bir film oluşturarak çalışır. Metaller birbirine sürtmezse aşınmazlar. Motor yatakları her zaman ince bir sıvı yağ tabakası sayesinde çalışır, ancak millerde durum farklıdır. Zaten bu yüzden aşınma engelleyici katkı maddelerine ihtiyaç duyarsınız.

NEDEN İNSANLAR HALEN MİNERAL YAĞ İSTERLER?

Eski motosiklet sahipleri genel olarak 10-40 mineral yağları talep ederler çünkü artık güncelliği kalmamış olsa da kullanım kılavuzunda öyle yazmaktadır. Sentetik yağ kullanmamak için hiçbir sebep yoktur. Sentetik yağın kavramanın/debriyaj balatalarının kaymasını etkilediğine dair bir efsane vardır ancak bunun sebebi de sentetik yağların ilk çıktıklarında içlerinde sürtünme katkılarının olması. Bunlar yakıt ekonomisini arttırtır; grafit gibi dayanıklı yağlayıcılar, teflon ve molibden. Bunlar sürtünme yüzeylerinde etkindir. Kesinlikle ıslak kavramalı/debriyajlı motosikletlerde bunları istemezsiniz. Fakat Jaso standartları kavrama sürtünme testi içerir, yani bir yağ JASO MA ya da JASO MA2 ibaresi içeriyorsa ıslak debriyajla da çalışır.

Rock Oil’den; Yağ Experi Martyn Waterhouse’ye teşekkürler.