Pilotların en sevmediği şey yeni bir uçağın ilk kez koltuğuna oturmaktır. Ya da bakımdan çıkmış bir uçağın kokpitine geçtiklerinde biraz huzursuzlanıp daha dikkatli hareket ederler. Özellikle de uçak bakımdan çıkmışsa o bakım yapılan yerle ilgili daha dikkatlidirler.
Motor bakımından mı çıktı, gözler 30 kere motor göstergelerini takip edecekse o ilk birkaç uçuşta 50 kere olur bu. Bir otomasyondur bu durum, çok yazılı bir kural olmasa da. Hemen zorlanmaz motor mesela.
Yıllar önce RS’imi bakımdan almıştım. Motor bakımdan çıktı ya, ohooo bi gazladım ki güya motoru da deniyorum. Oysa bakımdan çıkan motor gazlanarak denenmez, aheste kullanacaksın. Yağı mı değiştirdin, tapası tutmamıştır, yağ dökülür. Motoru kırmaktan tut, kayıp düşmeye kadar başına her iş gelir.
Benim o yıllardaki kendimi usta sandığım dönemin acemilik kilometrelerinde yaptığım bir hataydı.Eve geldim, işimi hallettim, yarım saat sonra tekrar çıktım. Dur kalk giderken bir yalpalama… “Hah” dedim, “lastik patladı.” Oysa sevgili ustam -ki o andan itibaren ustam olmadı tabi. Zaten birkaç yıl sonrasında mesleği de bıraktı- arka tekerin bijonlarını sıkmamış. Bijonun biri tutuyor, biri çıktı çıkacak, geri kalanlar bizlere ömür.
O ilk gazlama anında bırak tekerleğin çıkmasını, biraz yalpalasa bir yere çarpıp gitsek öbür taraftan derdini de anlatamazsın. Zaten anlatsan ne olacak ki. Bekleyeceksin usta da ömrü tamamlayıp gelsin ki hesaplaşasın.
Demem o ki motorunuzu bakımdan aldığınızda balet gibi kullanın. En az 100 km diyorum. Hatta bırak motorun bakımdan çıkmasını, çantaları mı çıkartıp taktın; gözün bir süre çantada olsun arkadaş. Oturmamıştır yerine, başına iş açar.
Tek dikkat ettiğimiz lastik rodajıdır. İlk 300km 500 km yerler kuruysa ıslakta gidiyormuş gibi, yerler ıslaksa hafif buzlanma olabilirmiş edasıyla sürülür ya motor. “Öyle yapmıyorum, gazlıyorum” diyenler bir kenara ayrılsın hele.
Motorun yanına geldiğinde ciddileşmen lazım. Giyinirken öyle gidonun kenarında takılınmaz. Motorun etrafında gezineceksin. Tıpkı pilotların her uçuştan sonra uçağın altında tur atıp kabaca da olsa bir genel kontrol yapmaları gibi.
Bir naylon torba gelip sağ peg’in altına bir yere tutunmuştur, soldan görmeden binersin, hooop…
Lastik havan inmiştir, motor sola yatık olduğu için görmezsin, anlamazsın. Veledin biri şaka yapmıştır ön tekerin önüne şişe koymuştur mesela, ne bileyim. Ya da disk kilidinin ikaz helezonunu kesmiş almıştır biri. Bin tane sayarım burada.
Motor ciddi iştir. Yeni alınmış motor biraz daha ciddiyet ister. Hele bakımdan çıkmış motora reanimasyon hastası muamelesi yapacaksın arkadaş; nazik, yavaş, kibar!
Atlatılanlar pek akılda kalmaz ama önemli olan bir kazayı atlatma aşamasına gelmemektir. Bir kaza tek bir sebepten meydana gelmez. Önemli olan sürekli kontrol, önlem ve dinamik olmakla o kazayı oluşturan zincirin arasına girip onu fark edip engellemektir. Mümkünse araya girilmesi gereken zincir halkası da ilk bakladır.?