Zincir Yağı Nasıl Çalışır?

Yazar: Dave Batchelor

EĞER MOTORUNUZ VARSA BÜYÜK İHTİMALLE ZİNCİRLİDİR. PEKİ HER
HAFTA SONU ZİNCİRİN ÜSTÜNE SIKTIĞINIZ O YAPIŞ YAPIŞ ŞEY NEDİR?

KUTUDAKİ TEKNOLOJİ

Motosiklete has zincir yağı, teknolojinin özel bir karışımıdır. İçinde kalın bir yağ (genellikle SAE 90 veya 140), yükü taşıyan bir bileşim, savrulup gitmesine engel olan ve zincirin yatakları ile pimlerinin arasına girmesini sağlayan polimer tutkal, paslanma engelleyici etken madde, içeriği temas alanına yapıştıran uçucu bir malzeme ve bazı durumlarda itici bir gaz. Hepsi 7000 psi basınçla kutunun içinde sıkıştırılmış durumda. Yani sizin anlayacağınız kutunun üzerinde boşuna “kullanmadan önce çalkalayınız” yazmıyor.

YAĞLA ONU

Modern bir O-contalı (O-ring) zincirde zincirin oynar parçalarını değil, sürtünme ve parçacık aşındırmasından korumak için bizzat O-contaların kendilerini yağlarsınız. En uygunu yağlama yapmadan önce O-contalara zarar vermeyen gaz yağı gibi bir maddeyle zinciri temizlemek. En makbul olanı, zinciri her 1000 km’de bir yağlamak. Ama yalıtımsız zincirlerde ve yağışlı hava koşullarında bu mesafeyi yarı yarıya azaltmakta fayda var. Eğer zinciri yağlamazsanız hem ömrünü kısaltırsınız hem de daha sık zincir ayarı yapmak zorunda kalırsınız. Scottoiler gibi basınçla veya yer çekimi sayesinde çalışan yağlama cihazları etkili yağlama sağlayarak hem bakım aralıklarını hem de zincirin ömrünü uzatırlar.

AZI KARAR, PEKİ ÇOĞU ZARAR MI?

Zincirinize komple yağın içine bandırmak pek iyi bir fikir değil. Gerçi zincire zararı yok ama kesenize faydası olmadığı da kesin. Zaten yüksek dönüş hızından dolayı zincirin üstündeki yağın büyük kısmı savrularak etrafa sıçrıyor ve sadece çok ince bir tabaka kalıyor. Yağ firması Silkolene’nin yaptığı araştırmaya göre zincirin üstündeki pisliğin büyük kısmı arka lastikten gelen ince kauçuk tozu.

MERKEZ KAÇ

İyi bir zincir yağında yağ SAE 140’dan çok daha kalın olur. Bunun sebebi yağların kıvamlılık (viskozite) ölçümlerinin SAE (Society of Automotive Engineers – Otomotiv Mühendisleri Cemiyeti) standartlarında laboratuarda yapılması. Bu laboratuar ortamında yağ tek G’lik kuvvetin etkisi altında akıyor. Ancak arka zincir dişlisinin etrafında olduğu gibi birkaç G’lik merkez kaç kuvvetinin olduğu bölgelerde 140’lık ağır yağlar bile çorba gibi davranarak etrafa sıçrıyorlar. Normal sıvılar dönen bir milden savrulurlar ama bazı polimerler bu etkiyi tersine çevirerek (buna Weissenber etkisi deniyor) dönen yüzeye yapışıyorlar. Zincir yağında bu polimerleri kullanmak yağın zincirin baklalarındaki ufak silindirlerin, yatakların ve pimlerin arasındaki boşluklara girmesini sağlıyor.

Fuchs Yağları’ndan (İngiltere) John Rowland’a teşekkürler.